Liberation - Mukti (Prequel of the Short Story " Two Events")

CADRC - Cleveland Alzheimer's Disease Research Centre, a world-renowned organization working in the field of Alzheimer's disease. Dr. Jagannath Sukhthankar, aged 45, is a renowned research fellow of Indian descent. Jagannath’s health had deteriorated since last night. He was immediately shifted to ICU. Dr. Inge Grundke, Head of Neuro-Immunology, personally supervised all treatments. Jagannath is also Dr. Inge's favourite disciple and neuro-immunology research associate. Dr. Inge had to her credit more than 200 research papers. But she was very impressed with Jagannath and his talent. Jagannath Sukhthankar arrived in Cleveland from India in July 2009, to further his research on neuro-immunology and Alzheimer's. He had a small family. He, his wife Mrunmayi and their little 2-year-old son, Soumya.

Ten years had passed since then, but even today it feels fresh and Inge still remembered it as clearly as if it happened yesterday. Inge did not know when the relationship between Inge and the Sukhthankar family gradually grew into a family bond. It was as if Inge saw her long-lost younger brother Albert in Jagannath, and Jagannath also found an elder sister in Inge which he never had.

Inge was deeply engrossed in thought. She still remembered that day about seven years back ,11th August 2011. Jagannath had barely completed two years at CADRC. For his research and remarkable work in neuro-immunology, He was honoured with Dr. Zaven Kachaturian Award. He was the first fellow of CADRC to receive this award at the age of just 37. After that, within a few years, Jagannath's name became very famous in the field of Alzheimer's. The same Jagannath was fighting for his life against Alzheimer’s. What a tragedy! Inge for a moment thought of Mrunmayi and Soumya who were waiting in the Hospital lounge since last night. Frightened and vulnerable Soumya was just twelve years old. Now it is 11:45 PM.26th of November 2019, Kartik Amavasya, Soon it will be Margashirsha Pratipada, 27th November 2019. Jagannath's 46th birthday.

Mrunmayi was sitting in the lounge couch thinking and brooding. Soumya had fallen asleep some time ago with his head on her shoulder. For the past six months, Jagannath was in the CADRC hospital bed. Initially, the brilliant minded Jagannath started forgetting small things. Mrunmayi thought that he might be getting forgetful because of his busy schedule and work stress. Then slowly this forgetfulness increased.

On that fateful day Jagannath called her at 5 PM. He was calling from Soumya's school. “Hello Mrun, these guys are telling me that Soumya's cultural program was over six months ago! Didn’t you remind me yesterday to come directly from work to his school today?” There was so much confusion in his voice.

The next morning, they both went to Inge in the hospital. His first test reports came in the evening. Jagannath had all the symptoms of Alzheimer’s. Generally, it takes 4 to 6 years to reach from the first stage to the sixth stage. But Jagannath's Alzheimer's had crossed all these stages in less than two years. Jagannath loved speed, like him Alzheimer was speeding on him. Six months ago, Jagannath started having trouble eating and drinking. Inge shifted him to the hospital. She was personally taking his care .

In the last 10 years, the Sukhthankar family had a lot of support from her. Right from finding a home for them to Soumya's school admission. Mrunmayi felt that she was not only a great sister-in-law but also a loving mother-in-law. It was as if goddess Shanta Durga, their kuladevi (family deity) was taking care of them here in America in the form of Inge. Even though Jagannath was settled here in America, he never missed the Rath Yatra of Shanta Durga on the Big Panchami (Kavlem - Goa) and did not miss it even during his illness until now . Even last year they all had gone to take darshan. Inge was also with them. For the past seven years, she had also accompanied them without fail. Born in German culture and brought up in American culture, Yet Inge had easily assimilated into Sukhthankar's Goan-Indian culture in the last ten years. Inge had celebrated all the festivals like Diwali festival, Bhau Beej, New Year(Padwa), and Ganapati festival with great enthusiasm and love along with the Sukhthankar family. The time they spent together was passing before Mrunmayi's eyes. She was resting on the sofa with her eyes closed. Soumya was sleeping peacefully next to her.

The ICU was in isolated silence. Jagannath was on ventilator. Only an occasional nurse who came in to take his vitals and the whir of the AC was all that was there. Everything else was calm and cool. But Inge had not had a shut-eye for the last 18 hours. She was monitoring Jagannath through big the glass window of her cabin. Her eyes were welling up but she was not letting the tears win.

For the past six months she had held back her tears, just to keep away Mrunmayi from collapsing! She constantly comforted Mrun (Jagan affectionately called Mrunmayi, “Mrun”) keeping her grief own aside. She always saw Albert in Jagan. Albert was her younger brother, handsome, curly haired, tall and muscular. How dignified and elegant he looked in Airforce pilot's attire. Albert was obsessed with speed. So, he joined Airforce. He always bet on speed! One day he lost…

Jagan is also fast, not in the physical sense but mental. The leap and speed at which his mind processed thoughts and equations was just incredible.  He is a super computer, but alas! Not anymore. He is a vegetable now!

What had happened in the last two years, what bad omen had gripped Jagan? His mental genius was brought to a grinding halt by Alzheimer's. Inge couldn’t bring herself up to watch Jagan’s condition in the last six months, He was engulfed in his own urine and faeces. Awaiting liberation, but it wasn’t coming yet! How much more had he to suffer through this? Inge had felt his agony, his shame, his anger, his helplessness, his anxiety in Jagan's eyes.His eyes were staring at death, pleading to liberate him but death wasn’t having any mercy on him. It was not embracing him.

Inge asked Shanta Durga in her mind, “Mother, how many more days does he have to suffer this torture? Why is death taking him so slowly moment by moment? Don't you pity your son? Rescue him from this lifeless life quickly! Free him mother free him”.

Inge didn't realize when a tear fell from her eye. She recovered herself and got up from the chair with a determination. It was already 6:00 AM in the clock. Hey, today is 27th November 2019, Jagan's 46th birthday. Like last year, she was going to give him his birthday gift this year too.

Jagannath was sleeping peacefully. Time didn’t mean anything to him now, He had no measure of it and neither had any desire to know. All that was left was an awareness of being. All he felt was an engulfing silence everywhere, warm coldness, thick darkness and some kind of whir emanating from somewhere. Slowly, he felt a spot of white light approaching from afar through the darkness. Slowly, that white light was getting bigger and bigger. Shanta Durga had actually come to meet him in that beautiful serene and unfathomable white light before him. Thrill rose on his body; He realized that tears of joy were flowing from his eyes. Suddenly Shanta Durga metamorphosed into Inge, she had the same charming smile and the eyes of Shanta Durga. Eyes that were filled with love and compassion, “but this is Inge! " For a second, he was confused. “When did Inge become Shanta Durga?" His mind was asking himself. He couldn’t differentiate between reality and illusion everything was a blur. He bowed down to Shanta Durga. He saw a blue flame emanating from his body and merging with Shanta Durga. Now everything felt lighter. It was like being freed from a prison. There was liberation at last. He was flying. He looked down instinctively. Below was a beautiful snowy landscape, in which there was a small hut amongst the forest. The Pratipada Sun of Margashirsha was rising on the horizon with all its splendour. Jagan saluted to that divine blooming radiance 

Inge stealthily retracted syringe needle from the saline infusion bottle saline and put the syringe back in her purse. She had set Jagan free from his prison, She had given him his liberation finally. The blooming sun of Margashirsha Pratipada was just rising. Now she would have to be a lot tougher than before for the sake of Mrun and for Soumya. A lot of dreams still remained to be achieved. She was responsible for both Mrunmayi and Soumya. She had to be strong for them. She wanted to see Soumya grow in stature and age. She wanted to see him grow famous and smarter than his father. She would not leave a stone unturned.

Friday , 8th December 2023 , 13:07 hrs.

Ajay Sardesai ( Megh ) 

Two Events

Event No 1:

A small tribal village nestled in the forests at the foothills of the Himalayas. The tribal village was sparsely populated, Surrounded by dense forests and deep valleys. Far and very remote from the towns and cities of India.Also almost separated from human habitation. Here they lived by hunting wild animals and eating fruits. Jogia is their chief and Champa is his wife. Jogia's old grandmother Arundhati lives with them.

Today being the hunting day for the village, Jogia took his men and went out for hunting at twilight. “If we get a good big game, there would be a big village meal tomorrow”, thought Jogiya.

The bitter cold of Kartika month was bone chilling. It was also Amavasya's pitch black moonless night. Even though the midnight had already passed, there was still no trace of Jogia. He hadn’t returned back from the hunt yet. Arundhati was a little worried, Champa's delivery was close and she would have given birth anytime. Champa’s contractions and delivery pains had already begun a few hours back.

It was Amavasya, so it was dark outside, but to add to it, it suddenly started raining heavily with the sound of thunderbolts and lightning. The wind was howling through the forest and trying to enter the hut. Champa was stuck. Old Arundhati was pacifying and encouraging Champa. Even in this bone chilling cold, Champa had broken into cold sweat and her face was glistening in the dim light of the lamp. Arundhati was scared, her heart was pounding from fear. Champa’s breath was coming in rasps. Nobody could be called nor anyone could come for help in such a situation.

Champa was helpless with agony awaiting release, her life’s breath (Prana force) on the brink of failing! In all this chaos the night had almost passed and the Bramha Murta was nearing. Champa was yearning for release but there was no release. The night was long and hostile. Her husband was not with her. The pain was getting unbearable by the moment. Arundhati lit a lamp and prayed to the deity in the house.

Champa was still fighting in the light of the flickering flame. Time was passing. The war was not over. Champa was tiring, Her strength, energy, hope and spirit all dissipating through her body. She was tired of fighting. She gave up and was ready to surrender herself to the imminent and inevitable death. There was only one sadness in her thought while closing her eyes in resignation. She would never know whether it was a baby girl or a boy …… ,Whether it would survive or die with her. "Lord, why are you doing this?"  This sad thought was more overwhelming even than the simmering pain her body was going through, This sadness was at the core of her being, tearing and shaking her through the core her being.

With all her might she pushed as she had never pushed before, like moving the earth itself, she didn’t believe and didn't know , where this strength was coming from but it was there. She closed her eyes and pushed again.

Meanwhile, Arundhati heard a sound of crying. Grandma's eyes sparkled. The bearer of Jogia's lineage was born. The Devil’s night had passed, the rain had ended, the howling wind had stopped since long. The Margashirsha Pratipada Sun was rising up from a distant valley. The chirping of birds could be heard outside the hut, the triumphant cheers of the villagers returning from the hunt where all over the village. Today, after many days, there was going to be a feast in the village.

 

Event No 2:

In the Himalayas is an extremely remote area unknown and virgin to human touch, surrounded by snowy peaks high above the clouds. Deep valleys spread far below. This region which is difficult even for the wild beasts to tread, what could be said about the humans. This region is untouched by humans and animals but is full of surreal and extraordinary natural beauty.

The evening had ever since passed and the night was setting in. Madhav set a dhuni (bon-fire), both inside and outside his cave. It was a harsh and freezing night. In fact, a little more freezing than usual. Of course, Madhav was not new to such frigid weather conditions. It was the month of Kartika and it was an Amavasya night. What will it be if not freezing cold?

For the past twelve years, Day and night, the bone chilling cold and this remote untouched nature were his only companions. Twelve years since coming here with Gurudev would be complete tomorrow. He was excited because he had already received a telepathic message from Gurudev that he was coming to meet him tomorrow. For twelve years he was living a solitary life, strictly leading his life following Gurudev's orders. Apart from his body and mind there was no one here. Only silence and stillness everywhere. Slowly the body forgot its own burden and all the noises in the mind fell silent, the thoughts which once tortured him withered away. He did not even realize, when his mind became empty devoid of any thought. Even the outside images or changes in the scenery, not even so much as flickered his mind from its serene state. Mind and body had become one and he had become one with the nature. There was no longer any external duality with the nature just an extended existence.

All that was left within was awareness .Yet tonight something was different . Gurudev’s telepathic message had brought a different kind of enthusiasm and energy in him. So, Madhav could not sleep. He was sitting in Padmasana next to the Dhuni on a deer skin, mind focused on Gurudev, body still and eyes were closed. Even though the mind was calm, he could feel the gentle waves of happiness rising up in that calm mind. Brahma Murta was nearing.

In the meantime, somewhere in the valley , Down far below, the sound of lightning rang out. Madhav's eyes automatically opened and looked in that direction. A flash of lightning was first seen from the clouds far below, and then a crackling sound echoed in the sky and in his ears. The scene was strange. Below, in the deep valley were the stormy clouds, winds and heavy rains .Up here on the highest of the Himalayan slopes which was very high above those rain clouds, It was the moonless stary Amavasya sky. It was like looking at a miniature world below. Nature was roaring and screaming in the deep valley below and there was an absolute silence and serene  here above.

Two totally different universes were visible from here simultaneously and Madhav was just watching like a Stitpragnya . Time was passing. The scene was shifting and changing. Madhav's eyes were only watching that scene, but his mind was still and devoid of any thought or emotion. Just then, Gurudev's new telepathic message floated into his mind. "O Madhav, are you ready? Look, I am about to arrive."

Madhav immediately came out of his meditative state becoming aware of the surroundings. The Margashirsha Pratipada Sun was rising up from a distant valley. At that moment, In the white golden shade of the snow, Madhav saw a small dot moving up towards the upper slopes where he was. That was Gurudev. Twelve years had passed. Madhav felt his eyes wet. A dam broke and out burst the tears of happiness.

Thursday , 7th December , 2023 - 11:11 PM

Ajay Sardesai (Megh )

Translated in to English from a Marathi short Story by the same Author 

मुक्ती – (दोन घटना या लघु कथेचा चा पूर्वार्ध )

CADRC -क्लिव्हलँड अल्झायमर्स डिसिज  रिसर्च सेन्टर ,एक अल्झायमर्स डिसिज  क्षेत्रात काम करणारी जगदमान्य संस्था . डॉ. जगन्नाथ सुखठणकर, वय वर्ष 45 , हे भारतीय वंशाचे तेथील नामांकित रिसर्च  फेलो .

काल रात्रीपासूनच जगन्नाथाची तब्येत ढासळली होती .त्याला तातडीने आय.सी.यु त शिफ्ट केले होते . डॉ. इंगे गृन्दके  हेड ऑफ  न्यूरो -इम्युनोलॉजी स्वताः  जातीने सर्व उपचार पाहत होत्या .

डॉ. इंगेंचा जगन्नाथ हा अत्यंत आवडता शिष्य आणि न्यूरो -इम्युनोलॉजी रिसर्च सहयोगी सुद्धा. डॉ. इंगें यांनी स्वताः २०० हुन अधिक संशोधन पर प्रभंध लिहिले होते . पण जगन्नाथ वर व त्याच्या प्रतिभेवर त्या खूप प्रभावित होत्या.

जगन्नाथ सुखठणकर २००९ जुलै ला भारतातून क्लिव्हलँड ला आला, न्यूरो -इम्युनोलॉजी आणि अल्झायमर्स वर त्याचे संशोधन पुढे नेण्या साठी आणि इकडचाच झाला.  छोटेसेच कुटुंब होते त्याचे. तो, त्याची बायको मृण्मयी आणि त्यांचा लहान  २ वर्षाचा मुलगा सौम्य .

आज ह्या गोष्टीला १० वर्ष उलटून गेली पण आजही इंगेला जणू हे काल झाल्या सारखे स्पष्ट आठवत होते . हळू हळू इंगे आणि सुखठणकर कुटूंबियांचे समंध घरच्या सारखे कधी झाले हे इंगे ला ही कळले नाही . इंगेला जणू तिचा गेलेला छोटा भाऊ आलबेर्ट च जगन्नाथ मध्ये दिसे आणि जगन्नाथ ला सुद्धा त्याला नसलेली मोठी बहीण मिळाली होती .

इंगे विचार मग्न होती . तिला आजही तो दिवस आठवत होता .११ ऑगस्ट २०११. जगन्नाथला जेमतेम दोनच वर्ष CADRC मध्ये पूर्ण झाली होती. त्याच्या न्यूरो -इम्युनोलॉजी मधल्या संशोदनाबद्दल आणि उल्लेखानीय कामा बद्दल त्याला डॉ. जावेन खाचात्युरीयन अवॉर्ड ने विभूषित करण्यात आले होते .वयाच्या अवघ्या ३७ व्या वर्षी हा बहुमान मिळवणारा CADRC चा तो पहिलाच फेलो. आज या गोष्टीला ७ वर्ष होऊन गेली.त्या नंतर काही वर्षांतच जगन्नाथ च नाव अल्झायमर्स  क्षेत्रांत खूप प्रसिद्ध झाले होते आणि  काय हा दैव दुर्विलास म्हणावा की आज तोच जगन्नाथ अल्झायमर्स सारख्या रोगाशी स्वतःच्या जीवनासाठी लढत होता.

इंगेला मृण्मयी आणि सौम्य ची आठवण झाली. दोघेही काल रात्रीपासूनच हॉस्पिटलच्या रिसेपशन मद्ये बसून होते . अवघ्या बारावर्षाचा सौम्य बावरलेला होता .

आज २६ नोव्हेम्बर २०१९, मार्गशीर्ष अमावास्या ,रात्रीचे ११:४५ PM , उद्या  पौष प्रतिपदा , २७ नोव्हेंबर 20१९ जगन्नाथाचा ४६ वा वाढदिवस .मृण्मयी हॉस्पिटल रिसेपशन च्या सोफ्यावर बसून विचार करत बसली होती .सौम्य तिच्या खांद्यावर डोके ठेवून काही वेळेपूर्वीच झोपला होता .

गेले जवळ जवळ सहा महिने जगन्नाथ CADRC हॉस्पिटल च्या बेड वर होता .सुरुवातीला तल्लख बुद्धीचा जगन्नाथ छोट्या छोट्या गोष्टी विसरायला लागला होता . मृण्मयीला वाटले कामाच्या व्यापात विसरत असेल .मग हळू हळू हा विसराळू पणा वाढत गेला . त्याची जागा कधी गोंधळाने  घेतली हे लक्षातच आले नाही .

त्या दिवशी जगन्नाथचा ५ PM फोने आला तिला . तो सौम्याच्या शाळेतून कॉल करत होता.

 "हॅलो मृण, दिझ  गाईस आर सेयिंग दॅट सौम्यास कलचरल प्रोग्रॅम वास लास्ट इयर ! डिडन्ट यु रिमाईंड मी येस्टरडे टु कॅम डिरेक्टली फ्रॉम वर्क टुडे?"

दुसऱ्या दिवशी सकाळीच ते दोघे इंगे कडे दवाखान्यात गेले होते.संध्याकाळी प्रथम चाचणी रिपोर्ट्स आले होते . जगन्नाथ मद्ये अल्झायमर्स ची सर्व लक्षण होती.

सर्व साधारण पणे फर्स्ट स्टेज ते सिक्सथ स्टेज यायला ४ ते ६ वर्ष सहज निघून जातात. पण जगन्नाथ च्या अल्झायमर्स ने मात्र  हा टप्पा डिड वर्षांतच पार केला होता . जगन्नाथच सर्वच त्याच्या सारखे फास्ट होत .सहा महिन्या पूर्वी जगन्नाथ ला खाण्या पिण्यास त्रास होऊ लागला . इंगेनी त्याला घरून हॉस्पिटल मध्ये शिफ्ट करवले. ती त्याची जातीने काळजी घेत होती. गेल्या १० वर्षांत सुखठणकर कुटुंबाला तिचा खुपच आधार होता. अगदी राहायचे घर शोधण्या पासून ते सौम्य च्या स्कूल ऍडमिशन पर्यंत सर्व गोष्टीत. मृण्मयीला तर ती मोठी नणंद च नव्हे तर प्रेमळ सासु सारखिच वाटत होती. जणू काही शांतादुर्गाच इथे अमेरिकेत इंगेच्या रूपाने त्यांची काळजी घेत होती. जगन्नाथ इथे अमेरिकेत जरी स्थयिक झाला असला तरी त्याने मोठ्या पंचमी ची (कवळे - गोवा) शांतादुर्गेची रथयात्रा कधीच चुकवली नव्हती व ह्या आजारांत ही चुकवली नाही. अगदी गेल्या वर्षी ही ते सर्व दर्शनास गेले होते. इंगेही होतीच त्यांच्या बरोबर. गेली सात वर्ष न चुकता तीही त्यांच्या बोरोबर येत होती. जर्मन संस्कृतीत जन्मलेली आणि अमेरिकन संस्कृतीत मोठी झालेली इ॑गे गेल्या दहा वर्षांत सुखठणकरांच्या मराठ मोळया भारतीय संस्कृतीत अगदी सहजपणे सामावुन गेली होती. दिवाळ सण, भाऊ बीज , पाडवा नव -वर्ष , गणपती असे सर्व सण इंगेने त्यांच्या बरोबर मोठ्या उत्साहाने आणि प्रेमाने साजरे केले होते .कोणाचे ऋणानुबंध कसे असतात हा तो परमेश्वरच जाणो ! मृण्मयी च्या डोळ्या पुढुन हा काळ सरकत होता. ती डोळे बंद करून सोफ्यावर टेकली होती. शेजारी सौम्य तिला बिलगून शांत झोपला होता .

आय.सी.यु त एक अलिप्त शांतता होती . जगन्नाथ व्हेंटीलेटरव्हर होता .अधून मधून पाहायला  येणारी नर्स व आजूबाजूला असणाऱ्या इंस्ट्रुमेंट्स चाच काय तो आवाज . बाकी सर्व शांत व थंडगार. इंगेचा मात्र गेले १८ तास डोळ्याला डोळा लागला नव्हता. ती केबिनच्या काचेतून एक टक जगन्नाथ कडे लक्ष्य ठेवून होती. तिचे डोळे भरून आले होते पण ती अश्रू येऊ देत नव्हती. गेली सहा महिने तिने आपले मन घट्ट करून अश्रू दाबले होते, फक्त मृण्मयी खचुन जाऊ नये म्हणून! ती मृण ला (जगन मृण्मयीला लाडाने मृण म्हणत असे) सतत धीर देत होती आपले दुःख बाजूला सारून. जगन मध्ये तिने आलबेर्ट लाच पहिले होते. आलबेर्ट तिचा धाकला भाऊ, हॅन्डसम, कुरळ्या केसांचा, उंचपुरा आणि बांधेसूद. एरफोर्स पायलट च्या पोशाखात तो किती रुबाबदार आणि उमदा दिसत असे. आलबेर्ट ला वेगाचे वेड होते. म्हणून तर तो एरफोर्स मध्ये जॉईन झाला होता. तो नेहमी वेगाशी पैजा मारायचा! एक दिवस हरला… जगन सुद्धा वेगवान, पण डोक्याने. त्याच्या विचारांची झेप आणि वेग असा काही होता की भल्याभल्यांची बोटे तोंडात जावी.

पण गेल्या दोन वर्षांत काय झाले, कुणाची नजर लागली जगन ला? त्याची ती झेप आणि वेग दोन्ही अल्झायमर्स ने खंडित केले. गेल्या सहा महिन्यात तर जगन चे हाल तिला बघवत नव्हते. स्वतःच्याच मल मुत्रांत तॊ खितपत पडला होता. मृत्यूच्या प्रतीक्षेत, तो मात्र काही केल्या येत नव्हता. आजून किती परीक्षा पाहणार होता तो त्याची! जगन च्या डोळ्यांत तिने ती आर्तता , तो आक्रोश , ती असाह्यता , ती व्याकुळता किती तरी वेळा पहिली होती . त्याचे डोळे मृत्यूला आळवत होते पण मृत्यू काही प्रसन्न होत नव्हता. इंगेनी मनातल्या मनात त्या शांतादुर्गेला विचारले, “आई अजून किती दिवस तु त्याला असे क्षणा क्षणाने मारणार आहेस? तुला तुझ्या मुलाची दया येत नाही काय? सोडव त्याला या जीवन नसलेल्या जीवनातून लवकर! त्याला मुक्त कर आई त्याला मुक्त कर”. इंगेच्या डोळ्यातून एक अश्रू कधी ओघळला तिचे तिलाच कळले नाही. तिने स्वताःला सावरले व एका निशाचयाने चैरवरून उठली.घड्याळांत सकाळचे ६:०० AM झाले होते . अरे आज २७ नोव्हेंबर 20१९, जगन चा ४६ वा वाढदिवस . दार वर्षी प्रमाणे ती या वर्षी पण त्याला गिफ्ट देणार होती.

जगन्नाथ शांत झोपला होता. वेळ आणि काळ याचे आता त्याला काहीच देणे घेणे नव्हते. फक्त आपण असल्याची जाणीव काय ती उरली होती. सर्वत्र शांतता व उबदार थंडपणा, घट्ट काळोख आणि कसला तरी आवाज इतकेच उमजत  होते …..,  असावे कदाचित. इतक्यात त्या काळोखांतून दुरून एक प्रकाशचा ठिपका जवळ येत असलेला त्याला जाणवला. हळू हळू तो शुभ्र सफेद प्रकाश मोठा होत चालला होता. समोर त्या सुंदर अगम्य प्रकाशांत प्रत्यक्ष शांतादुर्गा त्याला भेटायला आलेली होती. त्याच्या शरीरावर रोमांच उठले , अष्टभाव दाटून आले , डोळ्यातून आनंद अश्रू वाहत असल्याची जाणीव त्याला झाली .अचानक शांतादुर्गेच्या जागी इंगे समोर उभी दिसली , तेच शांतादुर्गेचे विलोभनीय स्मित आणि मायेने व करुणेने भरलेले डोळे, पण ही तर इंगे! "इंगे शांतादुर्गा  केव्हा नी कशी झाली अशी ?" त्याचे मन स्वतःलाच विचारत होते. सत्य काय आणि भ्रम काय हे त्याला कळत नव्हते. त्याने वाकून इंगेला नमस्कार केला. त्याच्या शरीरांतून त्याला एक ज्योत निघताना दिसली ती शांतादुर्गेत विलीन होत गेली. आता सर्व हलकं हलकं वाटत होत. एका कैदेतुन मुक्त झाल्या सारखे वाटत होते. तो उडत होता. सहज त्याची नजर खाली गेली. खाली  एक सुंदर हिम प्रदेश पसरलेला होता , त्यात एक छोटं झोपडीवजा घर होत . सूर्य नारायण नुकताच उगवत होता. जगन ने त्या तेजाला नमस्कार केला.

इंगे ने सलाइन मधली सिरिंज काढून  तिच्या पर्से मध्ये ठेवली . तिचा जगन मुक्त झाला होता. प्रतिपदेचा सौम्य सूर्य नारायण नुकताच उगवत होता. आता तिला अजून कणखर बनायचे होते, मृण साठी आणि सौम्य साठी . बरीच कामे पडली होती . सौम्य ला खूप खुप मोठा कारचा होता . जगन पेक्षा ही खूप मोठा .

 

अजय सरदेसाई (मेघ)

१८/५/२०२१ ७:२८ PM

दोन घटना

१. दूर कुठेततरी हिमालयाच्या पायथ्याशी जंगलांत वसलेला एक छोटेसे आदिवासी गाव . गाव तुरळक वस्तीचे . घनदाट जंगलाने , दर्या खोऱ्यानी  घेरलेले .शहरा पासून , लोक वस्ती पासून तुटलेलं. जंगली श्वापदांची  शिकार आणि  फळे खाऊन निर्वाह चालत असे . जोगिया त्यांचा मुखिया आणि चंपा त्याची बायको . त्यांच्या बरोबर जोगियाची वृद्ध आजी .

आज वस्तीचा शिकारीचा दिवस असल्याने जोगिया आपल्या लोकांना घेऊन तिन्ही सांजेलाच शिकारी साठी बाहेर पडला होता. चांगली मोठी शिकार मिळाल्यास उद्या मोठं गाव जेवण होणार होतं. मार्गशीर्ष  महिन्याची कडाक्याची थंडी . दिवस अमावास्येचा . बाहेर कुट्ट काळोख . मध्य रात्र उलटून गेली तरी जोगिया चा पत्ता नव्हता .आजी थोडी काळजीतच होती ,चंपाचे दिवस भरत आले होते व केव्हाही बाळंत झाली असती . रात्री पासूनच चंपाच्या पोटात कळा सुरु झाल्या . अमावस्या होतीच त्या मुळे बाहेर मिट्ट काळोख पण त्यात भर म्हणून कि काय अचानक वीज़ेच्या कडकडाटासकट घनघोर पाऊस पडायला लागला .त्यात झोम्बरे वारे आणि कडाक्याची थंडी . वारा सु सु करत झोपडीत घुसण्याचा  प्रयत्न करत होता. चंपा अडली होती . वृद्ध आजी तिला धीर देत होती . या थंडीत सुद्धा चंपाच्या मुखावर धर्म बिंदू ओघळत होते .आजी मनातून घाबरलेली होती . तिचा जीव वर खाली होत होता . अश्या ह्या परिस्तितीत मदतीला  कोणीच येऊ शकत नहव्ते .चंपा असहाय वेदनेने तळमळत होती . सुटकेच्या प्रतीक्षेत. प्राण कंठाशी आले होते . रात्र उलटून केहवचं ब्रम्ह मुहूर्त आला होता . चंपा  सुटकेसाठी तळमळत होती पण सुटका होत नव्हती .रात्र वैऱ्याची होती . तिचा धनी तिच्या सोबत नव्हता .क्षणा क्षणा ला वेदना असह्य होत होत्या . आजीने घरातल्या देवाला दिवा पेटवून साकडे घातले . फडफडत्या ज्योतीच्या प्रकाशात चंपा लढत होती . वेळ सरत होती . युद्ध संपत नव्हते . चंपेला ग्लानी येऊ लागली . ती थकली होती लढून. तिने हार मानली व स्वतःला मृत्यूच्या हवाली करण्यास तयार झाली. डोळे मिटताना फक्त एकच दुःख मनात होते . तिचं बछडं कसं असेल , मुलगा का मुलगी , वाचेल कि तिच्या बरोबरच मृत्यूच्या दाढेत जाईल हे तिला कळणार नव्हते . परमेश्वरा का रे असे करतोस ? या विचारताच तिने डोळे मिटले , तिला मृच्छा आली .प्राण जाऊ पाहत होते . इतक्यात आजी ने केविलवाण्या रडण्याचा आवाज ऐकला. आजीचे डोळे चकाकले . जोगियाचा वंश पुढे नेणारा जन्माला आला होता .रात्र केव्हांच उलटली होती , पाऊस संपला  केव्हांच होता , वारा शांत वाहत होता . दूर दरीतून प्रतिपदेचा सूर्य नारायण उगवत होता . पक्ष्यांचा किलबिलाटात झोपडी बाहेर शिकारीहून परतलेल्या लोकांचा विजयी जल्लोष  ऐकू येत  होता . आज बऱ्याच दिवसांनी वस्तीत मेजवानी होणार होती .

 

२.  हिमालयाचा अती दुर्घम  उंच परिसर .ढगांच्या हि वर  उंचच उंच बर्फाळ शिखरांनी वेढलेला .खाली दूर खोल दर्या पसरलेल्या . जंगली श्वापदांनाही दुर्घट असणारा मग मनुष्य प्राण्याची ते थे काय गाथा . मनुष्य व प्राण्यां पासून निसंपर्क असा तो प्रदेश पण अतिशय अलौकिक निसर्ग सौंदर्याने नटलेला .

संध्या कधीच उलटून गेलेली व रात्रीचा प्रहार केव्हाच सुरु झालेला . माधव ने गुफे बाहेर व आंत धुनी पेटवली . थंडी खूपच बोचरी व कडाक्याची होती . आज जरा जास्तच . ह्या दिवसांत अशी थंडी असतेच अर्थातच माधवला त्यांत काही नवीन नव्हते . मार्गशीर्ष महिना आणि त्यात अमावास्या . थंडी नाही तर काय असणार ? गेली बारा  वर्ष त्याच्या सोबतीला हा निसर्ग रम्य  मनुष्य  निसंपर्क परिसर , दिवस ,रात्र आणि थंडी इतकेच होते . गुरुदेवांबरोबर इथे येऊन उद्या बारा वर्षे पूर्ण होणार होती .गुरुदेवांना भेटून हि तितकीच वर्षे लोटली होती . तो उत्साहात होता कारण गुरुदेवांचा मानसिक संदेश त्याला मिळाला होता की उद्या ते त्याला भेटायला येहार आहेत .बारा वर्ष तो गुरुदेवांच्या आज्ञे चे काटेकोर पालन करीत  निःसंग , निसंपर्क आयुष्य व्यतीत करीत होता . शरीर , मन आणि तो या शिवाय आणि कोणीच नव्हते इथे . सर्वत्र शांतता आणि स्तब्धता . हळू हळू शरीर आपले ओझे विसरून गेले  व मनाच्या सर्व व्याधी गळून पडल्या . मन निरिच्छ कधी  झाले हे त्याचे त्याला ही कळले नाही . मन , शरीर आणि तो एकच झाले होते आणि तो या निसर्गाशी एक रूप झाला होता . अंतर बाह्य द्वैत उरले नव्हते . उरली होती ती फक्त जाणीव असण्याची .

तरीही आज काही तरी वेगळेच होते . गुरुदेवांच्या येणाच्या संदेशाने काही तरी वेगळाच उत्साह व उर्मी आले होती . त्यामुळे माधव ला निद्रा येत नव्हती . तो मुर्ग जिनावर धुनी शेजारी पद्मासनात बसला होता . डोळे मिटलेले होते . मन शांत होतं तरीही त्या शांत मनावर हलकेच आनंद तरंग उठत असलेले तो पाहत होता .ब्रह्म मुहूर्त जवळ येत होता इतक्यात दूर खाली दरीत कुठेतरी विजा कडाडल्याचा आवाज घुमला . माधव चे डोळे आपोआप उघडले व आवाजाच्या दिशेने पाहू लागले . दूर खाली ढगांतून विजेचा प्रकाश प्रथम दिसला व नंतर आसमंतात व श्रोतांत आवाज घूमला . दृश्य अजब होते . खाली दारींत वादळ  वाऱ्या सकट पाऊस आणि इथे ढगांच्या हि वरती असलेली ही जागा . इतक्या वरतून आणखीनही  वरती दिसणारं अमावस्येचे चांदण्यांनी भरलेले निरभ्र आकाश 

खाली त्या खोल दरीत  निसर्ग आक्रोश करत होता आणि इथे वरती निरव शांतता जाणवत होती . दोन वेगळी विश्व इथून एकाच वेळी दिसत होती आणि माधव स्तीतप्रज्ञा प्रमाणे फक्त पाहत होता . वेळ सरत होती . दृश्य सरकत होते , पालटत होते . माधव चे डोळे फक्त ते दृश्य पाहत होते  , मन मात्र निर्विकार . इतक्यातच गुरुदेवांचा संदेश मनांत अलगद विसावला. माधवा अरे तयार आहेस ना ? हा बघ मी आता पोहचणारच आहे . 

माधव भानावर आला . दूर दरीतून प्रतिपदेचा सूर्य नारायण उगवत होता . त्याच क्षणी माधवच्या नजरेत शुभ्र बर्फातून वर सरकत येणार एक छोटा ठिपका भरला. तेच गुरुदेव होते . बारा वर्षांचा काळ सरकला होता . माधव ला आपले डोळे ओले झाल्याचे जाणवले . तो चपापला . आनंद अश्रूंचा बांध फुटला होता .

 

 

अजय सरदेसाई ( मेघ )